Là một nhân sự làm việc trong ngành IT đã hơn 10 năm, trước đây tôi luôn có niềm tin khá vững chắc vào sự ổn định của công việc mình đã chọn. Sự phức tạp và đòi hỏi nhiều chất xám, suy nghĩ logic là một đặc trưng của nghề IT, điều mà tôi luôn tin rằng chỉ con người mới có thể làm được.
Sự bùng nổ của AI
Tuy vậy, những gì diễn ra chung quanh có vẻ như đang chống lại niềm tin của tôi, đặc biệt là trong 2 năm trở lại đây. Khoảng chục năm về trước, việc lạm dụng thuật ngữ "AI" trong quảng cáo và marketing của các sản phẩm điện thoại hoặc công nghệ thậm chí còn mang lại cảm xúc tiêu cực tới người dùng. Nhưng từ cuối năm 2022, việc OpenAI ra mắt Chat GPT-3 có thể coi là một bước ngoặt công nghệ. AI giờ đây thật sự đã trở nên hữu ích khi có thể trả lời người dùng một cách rất "con người" với độ chính xác có thể coi là khá tốt. Đi kèm với đó là sự xuất hiện của MidJourney, Stable Diffusion là những công cụ AI cho phép tạo hình ảnh dễ dàng và đẹp mắt theo ý của người dùng.
Ở thời điểm đó, bắt đầu xuất hiện trên mặt báo về việc AI sẽ sớm thay thế con người trong một số ngành nghề cụ thể, đặc biệt là trong ngành IT và Design, đe dọa trực tiếp tới những người chuyên làm công việc lập trình và vẽ trên máy tính. Đồng thời, truyền thông còn dự báo về sự xuất hiện của những ngành nghề mới liên quan tới AI, cụ thể là Prompt Engineer (kỹ sư chuyên đặt lệnh cho AI).
Thực tế sử dụng
Dù vậy, tôi cho rằng viễn cảnh đó còn quá xa. ChatGPT có thể code theo yêu cầu của bạn, tuy nhiên, rất nhiều lần code mà con AI này đưa ra là không chính xác hoặc lỗi thời, thậm chí còn bịa ra những thư viện hoặc đoạn code không thể chạy được. Tuy nhiên, đường hướng xử lý vấn đề mà nó đưa ra là rất đáng để tham khảo, vì thực ra nó đang tổng hợp lại những giải pháp và đoạn code được lấy từ Internet (vốn được đóng góp bởi con người). Vì vậy, khi gặp một vấn đề hóc búa, tôi thường nhờ AI đưa ra giải pháp, sau đó tự mình chắt lọc thông tin và code lại một cách hoàn chỉnh. Điều đó có nghĩa là AI giúp tôi tiết kiệm được rất nhiều thời gian, nhưng tôi (con người) vẫn đóng vai trò chính trong việc chia nhỏ vấn đề, đặt câu hỏi, và trực tiếp viết code hoặc sửa code. Điều này đòi hỏi ở con người kinh nghiệm và kỹ năng làm việc cụ thể, chứ không thể chỉ hiểu biết sơ sài rồi giao phó hoàn toàn cho AI được. Về bản chất, AI học từ con người, và con người cũng đang học từ AI thông qua quá trình giao tiếp từ hai bên.
Về mặt tạo ra hình ảnh, ban đầu tôi rất phấn kích và hứng thú với Stable Diffusion vì những hình ảnh mà nó tạo ra vô cùng đẹp mắt, và hầu như không bị giới hạn bởi bất cứ vấn đề gì. Tuy nhiên, theo thời gian, tôi bắt đầu cảm thấy ngán nhẩm những hình ảnh do AI tạo ra vì chúng na ná nhau, và nếu nhìn kỹ vẫn có thể dễ dàng bắt gặp những chi tiết kỳ cục hoặc dị dạng trong bức ảnh.
Trước đây, trên Facebook, tôi từng thấy FPTShop sử dụng AI để tạo ra hình ảnh minh họa cho chiến dịch quảng cáo một sản phẩm điện thoại của họ. Ở góc độ cá nhân, tôi cảm thấy những hình ảnh này có rất nhiều điểm khó chịu: quần áo và ngoại hình của các nhân vật không đồng bộ giữa các bức ảnh, có nhiều chi tiết hơi lố và kỳ dị. Nói cách khác, nó mang lại cho tôi cảm giác rất tiêu cực và khó chịu. Hoặc khi lên YouTube nghe các video nhạc Lofi, nếu gặp những video sử dụng AI để tạo hình background, tôi sẽ dislike và skip ngay lập tức, chỉ còn tìm xem các video nhạc sử dụng hình ảnh được tạo bởi các nghệ sĩ con người, chúng vẫn có gì đó có hồn và cuốn hút hơn.
Việc sử dụng AI trong việc chăm sóc khách hàng theo tôi là tốn thời gian và dễ gây ức chế cho người sử dụng. Bởi vì, khách hàng một khi đã tìm tới tổng đài tức là họ đang gặp những vấn đề phức tạp, họ cần con người lắng nghe và giúp đỡ họ, chứ không phải là một con bot AI vô hồn liệt kê ra hàng loạt những câu trả lời mẫu.
Tôi trước đây thường dùng AI để thay mình viết tài liệu tiếng Anh, nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đó, những đoạn văn AI khiến tôi cảm thấy ngán ngẩm. Văn phong và từ vựng AI viết ra có thể rất phong phú, nhưng tôi vẫn cảm thấy thoải mái nhất khi sử dụng những gì được viết ra bởi chính tôi, dù chúng không hoàn hảo.
AI không còn là tâm điểm
Khoảng thời gian hype với AI nhanh chóng qua mau khi người ta sớm nhận ra những mặt trái mà tôi đã phân tích ở trên. AI, cụ thể là ChatGPT giờ đây chỉ đóng vai trò như một "Google nâng cao", một công cụ tìm kiếm không hơn không kém. Cũng chưa thấy công ty nào thay thế hoàn toàn nhân sự bằng AI. Ngay cả nghề được dự đoán là sẽ hot như Prompt Engineer cuối cùng cũng biến mất vì không thực tế (Vỡ mộng nghề ra lệnh cho AI).
Người ta dần dần ít nói về AI hơn, nhân sự những ngành nghề được dự đoán là sẽ sớm bị thay thế bởi AI vẫn sống khỏe và các nhà tuyển dụng vẫn cần những nhân lực dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực IT.
AI trở lại và nguy hiểm hơn xưa?
Khi thế giới bắt đầu nghĩ rằng AI đã bão hòa thì tháng 2/2024, OpenAI bất ngờ giới thiệu Sora, AI giúp tạo video chỉ bằng văn bản. Những thước phim do AI tạo ra dù cho vẫn có những chi tiết hơi kỳ cục nhưng tổng thể sống động và đẹp tới bất ngờ, thậm chí đáng sợ. Rõ ràng, điều này trước mắt đã đe dọa trực tiếp tới các trang web/tổ chức chuyên cung cấp và bán stock videos.
Chưa dừng lại ở đó, tháng 3/2024, công ty Cognition Labs giới thiệu Devin, một công cụ AI được cho là có khả năng tự mình lập trình nên một ứng dụng hoàn chỉnh chỉ dựa trên các yêu cầu đầu vào. Điều này được cho là đe dọa trực tiếp tới chén cơm của các lập trình viên trên toàn thế giới. Thông qua đoạn video demo, có thể thấy khả năng của Devin là rất đáng kinh ngạc khi nó có thể tự lập trình và sửa lỗi. Dù vậy, trên diễn đàn Reddit, vẫn còn rất nhiều tranh cãi trái chiều xung quanh đoạn video này. Cần thêm thời gian để chúng ta có thể thấy Devin được thực sự ứng dụng như thế nào, nhưng ít nhiều Devin cũng đã khiến cho anh em lập trình viên cảm thấy lo lắng.
Cuối tháng 3, đến lượt gã khổng lồ Microsoft giới thiệu AutoDev, một khung phát triển phần mềm dựa trên AI, cho phép các tác nhân AI tương tác với nhau để viết mã, con người lúc này chỉ đóng vai trò giám sát và can thiệp khi cần thiết.
AI ở thời điểm hiện tại vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn con người, nhưng điều đáng sợ có thể thấy được là tốc độ phát triển quá nhanh chóng của AI. Chỉ trong vòng chưa tới 2 năm, AI, từ một thuật ngữ được marketing quá đà đã dần trở thành nguy cơ thật sự có thể ảnh hưởng tới việc làm của hàng triệu người.
Tương lai nào cho chúng ta?
Từ góc nhìn cá nhân, AI thật sự đã giúp tăng năng suất của tôi lên rất nhiều. Có những vấn đề trước đây nếu gặp phải, tôi sẽ phải mất cả ngày tìm kiếm trên Internet, nhưng giờ đây, chỉ cần đặt câu hỏi cho AI, đôi khi chỉ trong vòng vài phút, vấn đề của tôi đã có hướng giải quyết. Điều này khiến tôi có cảm giác tôi và AI đang phối hợp làm việc cùng nhau để xử lý công việc.
Với tốc độ phát triển của AI hiện nay, tôi cho rằng chỉ sau mỗi năm, chúng ta sẽ thấy rất nhiều những thay đổi rõ ràng trong ngành IT. Một dự án giờ đây không cần tới 10 người nữa, chỉ cần 1 người rất am hiểu về lập trình, 1 người rất am hiểu về testing, và 1 người giúp đưa ra ý tưởng để phát triển tính năng của ứng dụng. Cả 3 người sẽ cùng nhau tương tác với AI, xem AI làm việc, can thiệp và chỉnh sửa nếu cần. Điều đó có nghĩa là có 7 người sẽ mất việc, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền vì giảm được nhân công và thời gian phát triển phần mềm.
Đó quả là một giấc mơ đẹp đối với những người quản lý và là cơn ác mộng đối với những người còn lại. Công việc sẽ vẫn còn đó, nhưng sẽ còn rất ít, và những người trụ lại phải là những người rất giỏi và tinh thông trong nghề.
Tuy nhiên, chi phí để vận hành các công cụ AI là rất khủng khiếp, hiện nay vẫn còn đang trong giai đoạn đốt tiền và chưa thể sinh lời. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp thay vì trả tiền cho nhân công con người, sẽ phải dùng số tiền đó để trả cho các nhà cung cập dịch vụ AI, và tôi cho rằng không phải doanh nghiệp nào cũng đủ khả năng bỏ ra số tiền lớn như vậy.
Vậy kịch bản cuối cùng mà tôi dự đoán sẽ là: trong vòng 5 năm tới, nếu AI thật sự có thể lập trình được phần mềm ở mức độ hoàn hảo, chúng ta sẽ thấy các tập đoàn lớn (FAANG) sa thải rất nhiều những nhân viên của họ (tầm 70%). Các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ vẫn duy trì một số lượng nhất định những kỹ sư con người, tuy nhiên mức lương trung bình có thể sẽ giảm xuống chỉ còn 2/3, thậm chí 1/2.
Kết luận
Ngay lúc này, điều tốt nhất mà tôi, bạn và chúng ta có thể làm là hãy tìm hiểu xem AI được tạo ra như thế nào, bản chất của AI là gì, cách để chúng ta tạo nên một AI là như thế nào thay vì chỉ sử dụng AI một cách đơn thuần. Hiểu rõ AI hơn cũng là một cách để bảo vệ chén cơm của chính mình khi mà sẽ có nhiều hơn những vị trí trong tương lai đòi hỏi sự hiểu biết nhất định về AI. Suy cho cùng, AI cũng như những phát minh vĩ đại khác của loài người, là để nhân loại có một cuộc sống tiện nghi hơn. Vậy hãy đối mặt với nó thay vì ghét bỏ và bài xích, vì AI sẽ dần trở thành một phần cuộc sống của chúng ta, đó gần như là điều không thể tránh khỏi.
Loading...